یکی از مستحبات برای روزه‌دار در ماه رمضان این است که با چند دانه خرما افطار کند. پیامبر(ص) در این زمینه می‌فرماید: «اذا أفطر أحدکم فلیفطر علی تمرة فان لم یجد، فلیفطر علی مآء فإنه طهور» رواه ابوداود و الترمذی به نقل از ریاض الصالحین
هر گاه یکی از شما خواست افطار کند، باید با خرما افطار کند، اگر خرما نیافت با آب افطار کند چراکه آب پاک است و موجب پاکیزگی (امعاء) می‌شود. یا اینکه حضرت انس از پیامبر (ص) روایت می‌کند که:
- کان رسول الله (ص) یفطر قبل ان یصلی علی رطبات فان لم تکن رطبات فتُِِمَیراتُ فان لم تکن تُمَیرات حسا حسواتٍِِ من ماء. رواه ابوداود و الترمذی و قال حدیث حسن
پیامبر (ص)قبل از اینکه نماز مغرب بخواند با رطب افطار می‌نمود اگر رطب نبود با چند دانه خرما افطار میکرد و اگر خرما هم در دسترس نبود با آب افطار می‌نمود. از احادیث فوق اهمیت افطار با خرما مشخص می‌شود.
مهم در رابطه‌ی افطاری با خرما:
روش رسول الله (ص)در رابطه با افطار بدین صورت بود که آن حضرت (صلی الله علیه و سلم) با چند دانه خرما روزه شان را افطار می‌نمودند سپس نماز مغرب را می‌خواندند بعداً اگر میل داشتند شام را تناول می‌کردند. اما متأسفانه امروزه مسلمانان به سنت افطاری درست عمل نمی‌کنند یا اینکه بد فهمیده‌اند. با چند دانه خرما افطار می‌کنند سپس بلافاصله هرچه میل داشتند از انواع شیرینی‌جات و غذاها استفاده می‌کنند، بسیاری از افراد افطار و شام را باهم میل می‌کنند و این خلاف سنت است و برکت روزه و فوائد افطار با خرما از بین می‌برد در حالیکه باید بین افطار و شام فاصله باشد. ابتدا باید با خرما یا آب افطار کرد سپس نماز مغرب را خواند و بعد از حدود30یا40دقیقه شام را مصرف نمود.
حال با توجه با اهمیت خرما در افطاری به برخی از حکمت‌های آن اشاره می‌کنیم.
1 - خرما میوه‌ای است سرشار از املاح و ویتامین‌ها. و این املاح و ویتامین‌ها نیاز بدن روزه دار را بر طرف می‌سازد. خرما دارای مواد پروتئین ترمیم کننده بافتهای بدن و درصد کمی چربی است، خرما همچنین دارای 5 نوع ویتامین اصلی مورد نیاز بدن است علاوه برآن 8 نوع مواد معدنی (املاح)اساسی را دارد.
- 100گرم خرما در روز حدود نیمی از نیاز بدن را تأمین می‌کند،خرما دارای دوازده نوع اسید آمینه است. خرما سرشار از پتاسیم، منیزیم و مواد آرام بخش می‌باشد و مقدار زیادی آهن درآن وجود دارد که آهن مانع از ایجاد کم خونی در بدن می‌شود)کتاب شگفتی‌های خداوند در جهان خلقت صفحه 230تا 232
به علاوه خرما حاوی ویتامینهای. A، B، C و املاح روی، فسفر،آهن،گلوکز،کلسیم، می‌باشد
2 - خرما متشکل از مواد قندی است که خیلی سریع بین 10 تا20 دقیقه هضم و جذب می‌شود و نیاز به املاح و ویتامین فرد روزه دار را برطرف می‌کند و از ضعف‌های گوناگون جلوگیری می‌کند و انرژی لازم را برای بدن تأمین می‌کند.
- خرمایی که فرد روزه دار به همراه آب می‌خورد دارای 75% مواد قندی منوساکارید،(قندهای ساده)، با قابلیت هضم آسان و جذب سریع است، به طوری که قند خرما در کمتر از 10 دقیقه از دهان به خون منتقل می‌شود و به سرعت مرکز احساس سیری در هیپوتالاموس مغز را فعال می‌کند و فرد روزه دار احساس سیری می‌کند و چنانچه پس از آن غذایی بخورد به صورت عادی آن را خواهد خورد و پر خوری نخواهد کرد. اما هضم و جذب چربیها 3 ساعت به طول می‌انجامد.
3 – افطار با خرما سبب می‌شود انسان بعد از افطار احساس کسالت و سستی نکند، بلکه برعکس موجب نشاط می‌شود و شخص احساس خستگی نمی‌کند. زیرا با افطار کردن با خرما بدن سریع مواد و عناصر مورد نیاز را جذب کرده و کمبود انرژی بدن برطرف می‌شود. خالی بودن معده به جذب سریع تر املاح و ویتامینهای خرما کمک می‌کند.
4 – خرما سریع احساس گرسنگی را از بین می‌برد:زیرا کمبود مواد قندی در بدن است که شخص احساس گرسنگی می‌کند نه کمبود مواد غذایی، بنابراین میان احساس سیری و پر شدن شکم تفاوت وجود دارد. مواد قندی طبیعی مثل خرما مرکز احساس گرسنگی و سیری در هیپوتالاموس مغز را تحریک می‌کند با تحریک این مرکز فرد احساس سیری می‌کند حتی اگر به معده او غذای فراوانی وارد نشده باشد،اما احساس پر شدن معده چیز دیگری است. به همین خاطر در افطار باید خرما مصرف کرد تا احساس گرسنگی از بین برود و شخص پر خوری نکند. علاوه برآن فرکتوز موجود در خرما جایگزین مواد قندی که در طول روز سوخته و مصرف شده است می‌شود.
5 – خرما همیشه تازه است، و مواد معدنی برای جذب بهتر را به همراه دارد.برعکس شیرینی‌های مصنوعی که برای جذب از املاح بدن استفاده می‌کند خرما به راحتی جذب می‌شود و نیاز ندارد که برای جذب از املاح موجود در بدن استفاده کند.
6 - خرما آلوده نمی‌شود، زیرا میکروبها درآن زندگی نمی‌کنند نسبت بالای قند طبیعی درآن، آب میکروبها را به طریقه اسمز می‌کشد و باعث خشک شدن آنها می‌شود.
7 - خرما طبیعی ترین ملین‌ها می‌باشد زیرا الیاف موجود در خرما مانع ایجاد یبوست می‌شود و موجب نرمی‌و لینت روده می‌گردد که این ویژگی برای روزه دار بسیار با اهمیت است. زیرا به سبب گرسنگی و نیاشامیدن مدت طولانی، روده‌ها سخت شده که با افطار با خرما این مشکل حل می‌شود.
8 – در هنگام افطار بدن درحال استراحت کامل است باید از غذایی استفاده شود که به طور ناگهانی به دستگاه گوارش فشار نیاورد: بنابراین نیاز است که معده با ماده ملین و سبکی شروع به کار کند که از همه موارد مناسب تر خرما می‌باشد.
9 – افطار با خرما تعادل، قلیایی (باز) و اسیدی بدن را ایجاد می‌کند.غالب مایعات بدن ما قلیایی است (نسبت قلیا به اسید 80 به 20 است) تنها عضوی که می‌تواند اسید را تحمل کند معده است و سایر اعضاء طاقت تحمل اسید را ندارند لذا برای خنثی کردن آن فعالیت بدن آغاز می‌شود.بنابراین غذاهایی که ایجاد اسید می‌کنند باید متعادل مصرف شود. خرما که خام خواری قبل از غذا است این تعادل را ایجاد می‌کند.
10 – از آنجا که 65-70% رطب را آب تشکیل می‌دهد، لذا افطار با رطب مقدار زیادی از نیاز بدن به آب را تأمین می‌کند.
11 - خرما موجب تقویت کبد،قلب، خون و استخوان می‌باشد.
12 - زندگی و حیات انسان و تصمیم گیری وی با مغز می باشد که غذای مغز نیز گلوگز خالص است و آن هم در شیرینی جات طبیعی مثل عسل و خرما وجود دارد.
منابع
--------
1 - احمد سالم بادویلان، التمر غذاء و شفاء
2 – محمد راتب نابلسی، شگفتی‌های خداوند در جهان خلقت
3 - امام نووی، ریاض الصالحین
4 - سایتهای اینترنتی
نظرات